Translate

miércoles, 8 de octubre de 2014

Frases comunes en quechua




Alli hunaq        mamay                   Buenos días señora
Alli hunaq taytay                            Buenos días señor
¿Imataq hutiyki?                          ¿Cómo te llamas?
Nuqapa hutiiqa Julianmi               Mi nombres es Julián
¿Imanawtaq kaykanki?                  ¿Cómo estás?
Yamayllam                                     Estoy muy bien
¿Maychawtaq Yachanki?              ¿Dónde vives?
Nuqaqa yacha yungaychawmi       yo vivo en Yungay
¿Maypitataq kanki?                       ¿De dónde eres?
Nuqaqa Yungaypitam kaa              Yo soy de Yungay
¿Ayka watayuqtaq kanki?              ¿Cuántos años tienes?
Ishkay chunka watayuqmi kaa       Yo tengo 20 años
¿Imataq yanaqiykipa hutin?         ¿Cómo se llama tu compañero?
Yanaqiipaqa hutin  Ricardum       Mi compañero se llama Ricardo
¿Pitaq kanki?                                ¿Quién eres?
Nuqaqa  Juanpa tsurinmi kaa        Yo soy el hijo de Juan
¿Aykaqtaq wayiykichaw yachayanki? ¿Cuántos viven en tu casa?
Wayiichawqa kimaqmi yachayaa   En mi casa vivimos tres
¿Maypataq Yungayta aywantsik?  ¿Por dónde se va a Yungay?
Yungaytaqa taqaypam aywantsik    A Yungay se va por alla
¿Imataq tsayqa?                            ¿Qué es eso?
Tsayqa uusham                             Eso es una oveja
Yachatsikuq tapukullashqayki         Profesor una pregunta
¿Imallataraq?                                 ¿Qué será?
¿imanawtaq qichwachaw 
escuela nintsik?                         ¿Cómo se dice escuela en quechua?
Yachay wayi nintsikmi                    Se dice yachay wayi(escuela)
Mamay ¿tanta kanku?                   Señora ¿hay  pan?
Awmi tanta kallanmi                       Si hay pan
¿Aykataq chanin?                          ¿Cuánto cuesta?
Puwaqmi huk solpa yarqún            Ocho panes por un sol
¿Mayta aywanki?                           ¿A dónde vas?
Aywayka wayiitam                          Estoy iendo a mi casa
Yapaynam tinkurishun                   Nos encontramos otro día
Yapaynachi                                    ya será otro día
Paylla                                             Gracias
Imallapitaraq                                  De nada
Allaapa alli nunam kanki                 Eres muy buena gente
Yanaparamay                                Ayudame
Imatataq yanapashqayki                En que te ayudo
Hasta mañana                               Waraykamana
Aywalla                                          Ya me voy/adios
¿Kayinkiku aw manaku?                ¿Entiende o no?
Manam kayiitsu                              No entiendo
Awmi kayiimi                                  Si entiendo
Kutiparamuy                                   vuelve hacer/decir
¿Usharinkinaku?                            Ya terminas
Manaraqmi                                     Aún no
Awmi usharirquunam                      sí ya lo terminé
¿Allaapa sasaku?                          ¿Es muy dificil?
Manam sasatsu                             No es dificil
Awmi sasam                                   Si es dificil
Yachatsikuq Ishpakuq aywarishaq  Profesor voy ir al baño
Ya aywariyki   ari                           Ya anda pués
¿Wiyankiku?                                  ¿Escuchas?
Lapiceriykita mañanaramay           Prestame tu lapicero
Yanapamaanaykitam wanaa          Necesito que me ayudes
¿Alliku rurayka?                             ¿Estoy haciendo bien?
Awmi allim ruraykanki                    Si lo estas haciendo bien
Manam allitsu ruraykanki               No lo estas haciendo bien

Cuento del perro en quechua

ALLQUPA WILLAKUYNIN
Unay witsanqa allqupis nunakunawshi rimanaq, Kamakuq Yayaqa allqutaqa ruranaq, shumaq nunakunawan yanaqaanakur kawakuyaananpaqshi, nunatanash, llapan ashmakunata, shumaq kuyar, pachan qarar waatananpaq, tsaynawshi allaapa kushishqa kawakuyaanaq. Huk hunaqnash, allquta rakcha supayna willaparinaq, mana alli kawayman nunakunata apananpaq, tsayshi allquqa supayta wiyakurnin, allaapa uli, wasa rima tikrakurinaq, tsayshi imaypis nunata warmintawan maqatsinakuykaq, imaykatapis ulikurkuryanshi, nunatapis warmitapis willapakuykaq, tsay hanaqshi nuna warmiwan allaapa maqanakuyaq.
Kamakuq Yayana kuyay tsurinkunata hipaqta rikar allaapa piñaykunaq, tsaynash allqupa tunqurinmanqa papa shiprata ayllurkur yakaykapunaq, tsaypitash allquqa rimannatsu, kananqa nunakunapa ashmankunata, wayinkunata taapakurllana kushishqa kawakun, tsayshi ura uraqa nuna unay ruranqanta yarparkur allquta maqan, pachanpis lluta llutallata qararin.
Qillqaq: Justino Julio Quijano
 Garcia

Partes del cuerpo humano

Partes de Cuerpo Humano en Quechua 
Piqa: Cabeza, se pronuncia peqa
Aqtsa: Cabello
Urku: Frente 
Qaqlla: cara
Rinri: oreja 
Nawi, Ñawi: Ojo 
Qipsha: Pestaña, se pronuncia qepsha 
Qiñapa: ceja
Sinqa: Nariz, se pronuncia senqa 
Shimi: Boca
Kiru: diente
Wirpa: Labio
Waqu: Molar
Qallu: Lengua
Matanka: nuca
Kunka: Cuello
Tunquri: Garganta
Waqta: Espalda
Qasqu: Pecho
Chichi, Ñuñu: teta
Pupu: Ombligo
Llikllakshu: axila
Rikra: Brazo
Kukuchi: Codo
Maki: Mano
Pinkish, rukana: Dedo
Shillu: Uña
Tsiqlla: Cintura
Pacha: estómago
Siki: Nalga
Ano: Uqiti
Rani: Pene
Rani Sapra: bellos púbicos
quruta: testículo
Quruta shikra: escroto
Raka, Chupi: Vagina
Raka sapra: bellos púbicos
Raka qallu: clítoris
Chanka: Pierna
Qunqu: Rodilla
Chaki: pie
Utsuputu: Tobillo
Tullu: hueso
Siki Tullu: coxis
Muqu: articulación
Ishpay: orine
Wira: Grasa
Shunqu: corazón
Ñatín: hígado
Ishpay puku: vejiga
Pacha ruru: riñón
Puywan: corazón de animales grandes
Paruq: pulmón
Ayaq: hiel
Chunchulli, aqish: intestino
Chaki palta: planta del pie
Maki palta: palma de la mano
Aña: lunar
yawar: sangre
Anku: tendón
Piqa qara: cuero cabelludo
Wiqi: Lágrima
Wiqti: lagaña
Solo son los genéricos espero les sirva... más adelante voy a mejorarlo...